(Đây không phải là lời khuyên đầu tư.)
Tác giả: Dr. Thắng Huỳnh và Clara Lê - Đội ngũ Research của KardiaChain
Nguồn: Bài viết được lược dịch từ Messari và Forefront.
Hiện tại chúng ta đang ở thời kì sơ khai của social token, nên một số ngôn ngữ và định nghĩa chưa có sự thống nhất. Mặc dù việc phân loại social tokens có thể thay đổi theo thời gian, chúng tôi hi vọng báo cáo này giúp bạn hiểu rõ hơn về những khái niệm và phân loại đối với social tokens và giá trị của chúng.
Social Token được chia làm ba loại chính:
Hiểu một cách đơn giản, Personal Token cho phép bạn đầu tư vào một người sáng tạo, hay một ngôi sao mới, giúp họ có cơ sở về mặt tài chính để phát triển. Đổi lại bạn sẽ nhận được một phần lợi nhuận, hoặc bạn có thể đổi lấy những giá trị khác trong tương lai như đặc quyền được truy cập hoặc tham gia vào một nhóm đặc biệt, nhận giảm giá đối với những mặt hàng được bán ra bởi người sáng tạo.
Community tokens đại diện cho một nhóm, nhượng quyền thương mại hoặc một tổ chức. Các tổ chức lớn có thương hiệu mạnh có thể nhận được nhiều lợi nhuận từ việc phát hành community tokens. Các lợi ích của community tokens bao gồm khả năng quản trị, và mở rộng các lợi ích của personal tokens.
Một ví dụ điển hình về community tokens là “fan tokens” được xem như đại diện của sự trung thành của người hâm mộ đối với một công lạc bộ thể thao. Các fan tokens nổi tiếng hiện nay hầu hết được phát hành bởi Socios với sự hợp tác của các câu lạc bộ bóng đá nổi tiếng như Barcelona, Paris Saint-Germain, Juventus, .... Để được sử dụng thương hiệu của các CLB nổi tiếng, một phần fee nhỏ trên sàn giao dịch Chiliz và Socios được phân chia cho các câu lạc bộ cùng một phần tokens. Hiện tại, người sở hữu fan tokens có thể tham gia bỏ phiếu, và nhận các phần thưởng độc quyền như các sản phẩm có chữ ký của các ngôi sao. Tiềm năng của community tokens của các thương hiệu mang lại cơ hội hiếm có để củng cố lòng trung thành của người hâm mộ và tăng doanh thu.
Personal tokens có thể phát triển để trở thành community tokens. Ví dụ như $WHALE bắt đầu từ một personal token, nhưng sau đó được phát triển thành một nhóm tập thể với ngân quỹ do cộng đồng kiểm soát. Whale DAO sẽ nhận được doanh thu từ việc cho thuê NFTs nằm trong danh mục đầu tư của Whale (hiện tại có giá trị hơn 1 triệu đô).
Social Platform Token đại diện cho cơ sở hạ tầng nhằm khuyến khích sự tạo thành, phát triển, hoặc sử dụng personal token. Rally và Fyooz đều cho phép người sáng tạo phát hành mã thông báo cá nhân của riêng họ trong khi Socios tạo điều kiện phát hành mã thông báo của người hâm mộ được hỗ trợ bởi Chiliz. Phần lớn các social tokens được sử dụng làm đồng tiền chung của mạng lưới đó. Ví dụ như tất cả các giao dịch của fan token trên Chiliz đều sử dụng $CHZ (tokens của Chiliz) và $CHZ cũng được sử dụng để mua fan tokens. Rally và Fyooz đều sử dụng token của riêng họ để bảo trợ cho personal token được phát hành trên hệ thống của họ.
Lợi ích của các social platform token như $RLY hoặc $CHZ hoàn toàn phụ thuộc vào giá trị tạo ra từ personal và community tokens được phát hành trên nền tảng của họ. Nếu những người sáng tạo hoặc cộng đồng đạt được giá trị đáng kể thì quyền quản trị của nền tảng đó vẫn giữ được giá trị.
Social tokens được tạo ra nhằm đáp ứng nhu cầu của người sáng tạo để họ được trả công xứng đáng, và tạo dựng mối quan hệ sâu sắc hơn với khán giả và cộng đồng của mình. Sự trỗi dậy của “nền kinh tế của người sáng tạo” lần đầu được Li Jin định nghĩa là nền kinh tế đam mê trong bài báo “Nền kinh tế của người sáng tạo và tương lai của nghề nghiệp” vào năm 2019. Kể từ đó social tokens đã phát triển một cách đáng kể trong năm 2020.
Matthew Vernon, hay còn được biết đến là dApp_boi, đã mã hóa (tiền ảo hóa) thời gian của mình thông qua đồng $BOI. Gía trị của 1 $BOI được tính bằng 1 giờ làm việc của Matt. Sau đó anh ấy tiếp tục thiết kế Saint Fame Genesis Shift ($FAME), và nó đã tạo ra một làn sóng mới của token thời gian.
Người kêu gọi nổi tiếng của DAO - Pet3rpan cũng đã tạo ra token thời gian riêng của mình ($MAGIC). Trong khi đó, Ameen Solomani đã tạo token cho mỗi lần retweet của mình với tên gọi ($PEW).
Trong thời gian đầu của social tokens, các nhà sáng tạo thường cung cấp một số dịch vụ nhất định và cho phép người giữ tokens của họ muốn đổi tokens đó lấy dịch vụ.
Những người sáng tạo như Connie Digital cho thấy mối tương quan gần gũi giữa social tokens và NFTs bằng cách tạo ra đồng $HUE. “Tôi muốn sử dụng HUE vào việc xây dựng cộng đồng Cent của mình”. Connie đã phát biểu trong bài phỏng vấn độc quyền với Forefront.
Connie Digital nhanh chóng trở thành NFTs chỉ dành cho $HUE trên trang mua bán NFTs OpenSea, nhanh chóng lan tỏa đến Cryptovocels, AudioNFTs và các cách sáng tạo khác để quảng bá thương hiệu của mình thông qua social tokens.
Cộng đồng NFTs và metaverse nhanh chóng đi theo xu hướng social tokens, minh chứng bởi việc Whaleshark đã cho ra mắt đồng $Whale và Skeenee cho ra mắt đồng $SKULL.
Trong sự phát triển của social token, phải kể đến việc những người sáng tạo đã thử nghiệm việc gọi vốn từ những khoản đầu tư nhỏ thông qua social tokens. Alex Masmej đã huy động được $20,000 thông qua $ALEX để giúp anh ấy chuyển đến làm việc tại San Francisco. Tương tự, Kerman Kohli cũng đã huy động được $20,000 thông qua $KERMAN.
Điểm chung của cả hai việc này là cả hai nhà sáng tạo này đều trao cho người mua (token của họ) quyền nhận được thu nhập (của người phát hành) trong tương lai, quyền lợi này được thực thi trên cơ sở xã hội chứ không phải trên chuỗi (on-chain). Tuy nhiên hai người này lại có xu hướng thực hiện thỏa thuận chia sẻ lợi nhuận thông qua token theo các hướng khác nhau. Một số nhà sáng tạo khác đã sử dụng tokens để gọi vốn nhằm phát triển sự nghiệp của họ thông qua việc trao trao đổi thu nhập trong tương lai.
Nếu như Collab.Land cho phép bạn sử dụng bot để quản lý thành viên trong các nhóm Telegram hay Discord, thì KarmaDAO là cộng đồng đầu tiên sử dụng token để dành quyền tham gia vào nhóm Telegram của họ. Các thành viên của cộng đồng được yêu cầu phải giữ tối thiểu là 200 $KARMA để được quyền tham gia vào nhóm Telegram của KarmaDAO, việc tham gia vào nhóm cho phép họ tạo mối quan hệ và tham gia vào các chương trình đầu tư.
Chỉ trong vòng 48 giờ, đã có có gần 500 thành viên ra nhập nhóm này - tạo ra tiền đề cho nhóm trò chuyện được cho phép bằng token. Đây là một trào lưu phổ biến trong các nhóm xã hội sử dụng token.
Social token không chỉ được tạo ra để phục vụ cho một cộng đồng hay nội dung. Social tokens được sử dụng để giúp các nhà sáng tạo về mặt kinh tế, tạo ra một phương thức mà thông qua đó nghệ sĩ có thể giao tiếp trực tiếp với khán giả của họ.
RAC, một nghệ sĩ đã thắng giải Grammy và cũng là một nhà sản xuất, đã tham gia Zora để tạo token cộng đồng gọi là $RAC. $RAC được trao cho người hâm mộ trung thành và người nghe nhiệt tình, nghĩa là người hâm mộ của RAC (một phần trong số họ không quan tâm đến tiền kỹ thuật số) được cho token thông qua các nền tảng Patreon, Twitch, và Bandcamp, vì họ đã ủng hộ cho sự phát triển sự nghiệp của anh ấy. $RAC mở khóa đặc quyền truy cập vào các nội dung độc quyền và đổi qua tiền thưởng $TAPE.
WhaleShark Pro được ca ngợi là nhà sưu tập NFTs nổi tiếng với bộ sưu tập trị giá hơn 2 triệu đô được lưu trữ trong kho do cộng đồng sở hữu. $WHALE tương đương với quyền sở hữu chung bộ sưu tập đó. Hiện tại nó đã phát triển thành một hệ sinh thái gồm các nghệ sĩ, các nhà sưu tập, và những người đam mê thúc đẩy thương hiệu WHALE thông qua các chiến dịch khuyến khích cộng đồng.
Phiên bản mới nhất - E1337 - là “thương hiệu thời trang cao cấp dành cho E-sports”. Từ việc khai thác NFT đến airdrop, trò chơi và các sự kiện, cộng đồng whale là ví dụ điển hình cho một cộng đồng NFT sôi nổi, và luôn xuất hiện trong các cuộc trò chuyện về social tokens.
Tổng vốn hóa thị trường: $15.8 triệu đô
Số lượng thành viên trên Discord: 4000+
Số lượng người giữ token: 1,238
Khẳng định mình là “nền tảng kỹ thuật số kết nối công nghệ và văn hóa cộng đồng, Friends With Benefits là một nhóm sôi nổi gồm những người có hiểu biết sâu về tiền điện tử và những người sáng tạo tò mò về tiền điện tử tập hợp lại với nhau để bàn về tương lai của web3.
Friends with Benefits chuẩn bị cho ra mắt phiên bản đầu tiên vào năm 2021, do đó cộng đồng này rất đáng được coi trọng. Với sự tăng trưởng nhanh của số lượng nghệ sĩ, lập trình viên, và nhà văn, $FWB cung cấp quyền truy cập vào các kênh có giá trị cao, bao gồm bài luận do cộng đồng viết ra, Discord bots để lưu lại những đường links quan trọng, đăng ký độc quyền Substack và cuộc trò chuyện định kỳ #coffee-time.
Tổng vốn hóa thị trường: $3.3 triệu đô
Số lượng thành viên trên Discord: 338+
Số lượng người giữ token: 340
RNG đã nhanh chóng trở thành một trong những cộng đồng hoạt động tích cực nhất trong số các cộng đồng sử dụng social tokens. Với các hoạt động như phỏng vấn các chuyên gia về tên miền, câu lạc bộ sách, đêm trò chơi, $RNG là đại diện cho token được xây dựng để phục vụ cộng đồng, chứ ko phải để tăng giá token. Trên thực tế $RNG là một trong các số ít token không thanh khoản trên thị trường thứ cấp, viện này mang lại cho nhóm sáng lập cung cấp cơ hội cho những người đã đóng góp và mang lại thành quả thật sự.
Richard đã tóm tắt lại những kiến thức và kinh nghiệm của mình với RNG, đây là một bài viết rất hay mà chúng tôi muốn giới thiệu tới những ai quan tâm đến việc phát hành social token.
Link: Reflections on "Community"
Tổng vốn hóa thị trường: N/A
Số lượng thành viên trên Discord: 1574
Số lượng người giữ token: 192
Đây là một trong những social token đầu tiên được phát hành. JammSession chuyển toàn bộ tokens ra kho bạc cộng đồng. Số token này được trả cho thành viên của cộng đồng cho những đóng góp của họ cho cộng đồng, cho việc quản lý ngân khố, và cho những ý tưởng mới.
JammSession là người đầu tiên sử dụng Outpost cho việc trả token để đọc tin tức. Hiện tại họ đang nghiên cứu việc sử dụng SuperFluid cho dòng tiền on-chain có thể lập trình được để tặng cho những người có nhiều đóng góp cho cộng đồng.
Tổng vốn hóa thị trường: $304.8k
Số lượng thành viên trên Discord: 157+
Số lượng người giữ token: 256
Một hệ sinh thái social token năng động cần có các công cụ và cơ sở hạ tầng để hỗ trợ nó. Seed Club Hackathon là hackathon đầu tiên dành cho social token.
Chương trình Hackathon Only tập trung vào việc xây dựng các công cụ hỗ trợ người sáng tạo và nền kinh tế social tokens. Cuộc thi hackathon có giải thưởng lên đến hơn $10,000 (bao gồm social tokens của $ALEX, $SWAGG, và $JAMM). Chương trình quy tụ nhiều nhóm để xây dựng công cụ hỗ trợ cho mọi người tạo tokens.
Người chiến thắng cuộc thi Hackathon bao gồm
Roll đã giúp cho gần 200 nhà sáng tạo phát hành social token chỉ trong vòng 1 năm qua. Họ sử dụng một mô hình cố định với 10 triệu tokens được phát hành, trong đó 2 triệu dành cho người sáng tạo, 1.2 triệu dành cho Roll, và 200 nghìn được đưa unlocked hằng tháng trong thời gian 3 năm. Mô hình này đã trở thành tiêu chuẩn phát hành của hầu hết các social tokens.
Roll cung cấp một giao diện để đổi tokens cho các dịch vụ, hoặc tặng token thông qua airdrops. Họ sử dụng folk từ Uniswap để dễ dàng giao dịch trên thị trường thứ cấp. Hiện tại họ đang tiên phong với “Social Money Times” để cập nhật thông tin mới nhất cho cộng đồng về các hoạt động đang diễn ra với những người phát hành tokens trên Roll.
Với mong muốn mang social tokens trở thành một xu hướng chủ đạo, Rally xây dựng giải pháp tùy chỉnh hai lớp cho phép thực hiện giao dịch chuyển tiền ngay lập tức, mua USD, và cơ chế nắm bắt giá trị vốn có sử dụng đường cong liên kết (bonding curve).
Nền tảng này sử dụng native token $RLY, người sáng sáng tạo sử dụng $RLY để đúc ra token mới của họ. Hiện tại họ đang chạy một chương trình khuyến khích người sáng tạo. Rally cung cấp cho những nhà sáng tạo mới $5,000 để họ pháp hành social token.
Rally đang chuyển hướng sang Defi, bằng cách cung cấp các cơ hội tạo lợi nhuận (yield farming) bằng cách ủy quyền vào Vault, và khai thác tính thanh khoản trên Uniswap và Balancer. Tất cả điều này được hỗ trợ bởi nhiều cộng đồng, diễn đàn Snapshot và diễn đàn quản trị.
Mặc dù là người mới trong trong việc phát triển social token, Fyooz đã đưa đc nhiều tên tuổi nổi tiếng vào việc sử dụng social token. Một số rapper mới bao gồm Lil Yachty và Lil Pump, đã phát hành social token trên Fyooz. Sự kiện phát hành đó đã thu hút động đảo báo trí bởi số lượng token phát hành được bán hết và đã trở thành thước đo thành công cho Fyooz.
Được hỗ trợ bởi token quản trị của FYZ, dự án muốn tạo một nền tảng phát hành social tokens được định giá bằng USD, cho phét người sở hữu đổi token lấy cơ hội gặp mặt, chào hỏi và các quà tặng độc quyền khác.
Zora là nền tảng xã hội giúp cho người sáng tạo phát hành social token $RAC, community token cho nghệ sĩ nổi tiếng đã dành giải Grammy RAC. Zora tập trung vào phát triển UX cho phép người hâm mộ nhận token thông qua việc đăng nhập sử dụng email và mật khẩu. Đồng thời cung cấp thêm nhiều khuyến mại cho người mua RAC có thể đổi phiên bản cassette giới hạn lấy $RAC. Có vẻ như Zora sẽ không tung ra bất cứ social token nào trong thời gian tới, đây là ví dụ cho thấy việc phát hành social token có ít giá trị hơn việc token tạo ra được trao đổi dễ dàng giữa người sáng tạo và người hâm mộ.
Bản đồ social token được xây dựng bởi Devin Mancuso, là một trang Figma có thể chỉnh sửa công khai, bao gồm các thông tin chính liên quan đến social token như công cụ, bot, cộng đồng, người sáng tạo và các hướng dẫn.
Bản đồ này bao gồm tất cả những thông tin cần thiết để người sáng tạo có thể tạo ra token của riêng mình, từ tích hợp với Discord đến việc quản trị phi tập trung.
[contentcards url="https://soctok.substack.com/p/the-social-token-map"]
“Quyền sử hữu của định danh điện tử của bạn được xem là một cuộc chiến quan trọng của thời kì này trên mạng xã hội” - Matthew Panzarino
NFT đang ngày càng trở nên gắn bó với các token xã hội. Nhiều nhà sáng tạo đang hướng đến nghệ thuật kỹ thuật số như là trải nghiệm đầu tiên của họ với tiền điện tử, theo sau đó sẽ là social token.
Một nhà thiết kế danh tiếng đã bán một tác phẩm với giá $3.5 triệu đô, cho thấy nhu cầu to lớn của nghệ thuật liên quan đến tiền điện tử. Người sáng tạo, RAC đã tạo ra một series trên SuperRare có tên là Elephant Dreams. Mỗi tác phẩm của anh ta nhận được hơn $10,000.
Lil Maquela sử dụng “Wen $MIQ” cho sản phẩm NFT đầu tiên của mình với tên gọi “Rebirth of Venus” được bán với giá trên $82,361 đô, phá kỷ lục của SuperRare về doanh số bán trên sàn sơ cấp.
Coin Artist đang chạy NFT Farms, cho phép người sở hữu social token khả năng farm một phần quyền sở hữu của họ đối với cypherpunk của Niftex.
Với các cộng đồng như WHALE, SKULL, VAN, VÀ OSINACHI đang kết nối khán giả của NFT với social tokens. Chúng tôi cho rằng xu thế này sẽ ngày càng trở nên quan trọng trong năm 2021.
Số lượng nghệ sĩ: 4048
Số lượng các tác phẩm nghệ thuật đã bán: 49,287
Vừa qua là một năm phát triển vượt bậc của social tokens. Thứ mà nhiều người cho rằng chỉ là một xu hướng nhất thời đã trở thành phân khúc sáng tạo và phổ biến nhất trong các ứng dụng Web3.
Social Tokens cho thấy nhiều giá trị khác ngoài giá trị về mặt tài chính, thông qua vốn xã hội, quyền sở hữu, và khả năng tiếp cận (đây là phần còn khá mới đối với nhiều nền kinh tế mã thông báo). Khi cơ chế giám tuyển ngày càng trở nên phổ biến với Web3, chúng tôi hi vọng social tokens sẽ là đại diện tiên phong khi mà các cộng đồng liên kết lại với nhau để đánh giá và thúc đẩy làn sóng sáng tạo mới.
Chúng tôi mạnh dạn khẳng định, social tokens sẽ có sự tăng trưởng mạnh mẽ như Defi vào năm 2018, tạo tiền đề cho sự tăng trưởng của tất cả các cấp thuộc hệ thống xã hội. Thời gian này (đối với social token) giống như thời kì sơ khai của MakerDAO, Uniswap, Aave, và Compound.
